Impressie raadsvergadering 12 jan: Participatie(wet)

Dit jaar verandert er niet alleen veel bij de zorg, Wmo en de Jeugdzorg, er is ook een nieuwe Participatiewet sinds 1 januari 2015. De gemeente is vanaf die datum verantwoordelijk voor mensen met arbeidsvermogen die ondersteuning nodig hebben. Deze mensen zitten nu in de WWB (de Wet Werk en Bijstand), Wsw (de Wet sociale werkvoorziening) en mensen met arbeidsvermogen in de Wajong.

De Participatiewet is één regeling die de WWB, Wajong en Wsw vervangt. Op de website van Divosa wordt verdere uitleg gegeven over de veranderingen(www.divosa.nl). Het doel van de wet is om mensen die een uitkering hebben en een grote afstand tot de arbeidsmarkt, betere kansen te bieden op werk of gesubsidieerd werk.

Bij de Participatiewet horen ook allerlei bepalingen en regelingen waarin de rechten en plichten staan vermeld voor zowel de belanghebbende als ook voor de gemeente.

Zo ging het op 12 januari jl. in de raadsvergadering over de handhaving, de maatregelen, de studietoelage, de individuele inkomenstoeslag en de tegenprestatie.

Al die regels, verplichtingen en boetes passen eigenlijk niet bij hoe we het in de praktijk willen. Het past ook niet goed bij de manier waarop wij in de gemeenteraad eind vorig jaar de beleidsnotitie Drie Decentralisaties (3D) hebben besproken.

Daarom vonden wij het nodig om vanuit de PvdA ook hier nog wat kritische noten te plaatsen. Wij hebben onderstaande punten naar voren gebracht, om zeker te weten dat wat in het beleidsplan is afgesproken ook werkelijk de werkwijze van de gebiedsteams wordt.

* Dat een tegenprestatie vanuit vrijwilligheid moet gebeuren, en niet moet worden opgelegd.

Dat als mensen al mantelzorg doen, dit ook als tegen prestatie wordt gezien.

* Dat mensen die onbedoeld, niet verwijtbaar, verkeerde of geen inlichtingen hebben gegeven niet direct in hun uitkering worden gekort maar de kans krijgen dit te herstellen.

* Dat als toch een tegenprestatie wordt opgelegd er een mogelijkheid is om een andere ambtenaar te vragen het voorstel ook te bekijken.

* En we vonden het niet juist dat bij de inkomenstoeslag mensen die in trede zes van de participatieladder zitten, geen aanspraak meer kunnen maken op deze toeslag. Dit vinden wij zo kritisch dat we hebben geprobeerd om die bepaling uit de verordening te halen. De FNP en Opsterlanders waren het met ons eens, helaas kregen we hiervoor in de raad geen meerderheid en hebben wij het niet kunnen veranderen.

Over veel van de punten die ik hierboven noem, waren we het in de gemeenteraad met elkaar eens. Ook de wethouder gaf aan dat de gemeente zich in de praktijk sterk maakt om oplossingen en maatwerk te vinden. En dat er ruimte is om fouten te herstellen. Helaas leidde dat niet tot aanpassingen in de regelgeving. De wethouder gaf duidelijk aan dat er bij de gemeente en de medewerkers van het gebiedsteam een drive is om dit goed op maat te regelen.

Door middel van onderstaand betoog hebben wij als PvdA fractie in de raad aangegeven wat wij belangrijk vinden.

De kern van ons sociaal stelsel berust op twee belangrijke pijlers, nl. solidariteit en draagvlak. Om dat draagvlak te behouden zijn regels en de handhaving daarvan

noodzakelijk. Frauderen draagt bij aan het afbrokkelen van dat draagvlak en moet worden aangepakt. Maar er is in de loop van de jaren ook een verkeerd beeld ontstaan rond fraude. Uit een recent onderzoeksrapport van de Nationale Ombudsman over de uitvoering van de Fraudewet wordt duidelijk dat in 75% van de gevallen waarin boetes worden opgelegd geen sprake is van fraude. Minister Asscher heeft de handschoen inmiddels opgepakt en overlegt met de 2e Kamer of de hoogte van de boetes moet worden aangepast en dat uitkeringsinstanties meer moeten letten op verwijtbaarheid, de ernst van de overtreding en de omstandigheden van de cliënt. Het motto moet zijn `eerst waarschuwen en dan pas straffen`.

In het verlengde van deze opmerkingen valt het ons op dat in de teksten veel aandacht wordt besteed aan gedragsverandering. Dat impliceert ook een beetje dat mensen zelf schuldig zijn aan de situatie waarin ze verkeren of terecht gekomen zijn. Terwijl het tegendeel vaak waar is, ”mensen kiezen er niet voor om zo te leven” en willen hun situatie graag verbeteren. En het staat ook in schril contrast met de morele verontwaardiging in ons land als het gaat om graaigedrag bij ondernemingen, banken en de idiote salarissen van bestuurders, ook in de semipublieke sector.

In november vorig jaar heeft de Inspectie een rapport uitgebracht over “de Boete belicht.

Dat rapport geeft aan dat gemeenten bij het opleggen van boetes weinig of geheel niet gebruik maken van de mogelijkheden om deze te verzachten, vanwege verminderde verwijtbaarheid of dringende redenen.

VNG en Divosa herkennen in dit stuk de uitvoeringsproblematiek. Zij vinden ook dat er punten ter verbetering zijn. Divosa en VNG ondersteunen het advies van de Inspectie om de criteria voor toepassing van verminderde verwijtbaarheid nader uit te werken.

Cumo, FSU en belanghebbenden uit Opsterland geven aan zich zorgen te maken over het nieuwe beleid. Het gevoel van afhankelijkheid wordt vergroot, zo ook de angst voor willekeur. Men wil graag vanuit een positief mensbeeld benaderd worden, verordeningen zoals die zijn opgesteld, laten het tegenovergestelde zien. Men weet niet hoe de medewerkers van het gebiedsteam invulling zullen gaan geven aan dit nieuwe beleid. Zijn er wel mogelijkheden voor maatwerk of blijft de nadruk liggen op sancties en regels. Het UWV heeft inmiddels besloten om geen boetes meer op te leggen.

Opsterland is en moet een sociale gemeente blijven! Laten wij ons ook op dit terrein van onze beste kant zien!

Omdat er nog moeilijke tijden aankomen, pleiten we nog een keer voor het voorlopig handhaven van de budgetten voor onze adviesorganen CUMO en de Wmo-adviesraad. Een stevige “luis in de pels ” blijft nodig en als we steeds meer een beroep doen op de “kreft fan de mienskip” moeten we ook het lef hebben om meer zeggenschap over te dragen en externe adviezen serieus nemen.

Ons advies: geef zoveel mogelijk handvatten aan medewerkers van het gebiedsteams om maatwerk te leveren. Investeer in het informeren van belanghebbenden over de veranderingen en wat zij kunnen verwachten van de gemeente. Laten we voorspelbaar zijn en mensen kansen geven fouten te maken en deze te herstellen. En laten we vooral uitgaan van de wens en kracht van mensen om zelf te werken aan het verbeteren van hun situatie. Als het doel is burgers te laten participeren, dan doe je dat door te stimuleren, activeren, enthousiasmeren en te werken vanuit vertrouwen.

Met vriendelijke groet,

Joke Brouwer raadslid PvdA Opsterland

Voor vragen mail met [email protected]