Uit de gemeenteraadsfractie (digitale nieuwsbrief)

Onze laatste digitale nieuwsbrief aan de leden dateert van april 2015. De verwachting was toen dat de besluitvorming over het accommodatiebeleid in Gorredijk nog voor de zomervakantie zou plaatsvinden. Dat is niet gebeurd. Wel is op 5 juni een openbare inspraakavond over dit thema georganiseerd. In de aanloop naar de besluitvorming (definitief op 16 november 2015) heeft de fractie gebruik gemaakt van gesprekken met een aantal PvdA-leden die nauw bij dit onderwerp zijn betrokken. De fractie zal voor het nieuwe MFA in Gorredijk stemmen omdat dit de meest toekomstbestendige oplossing is, maar ook omdat op veel plaatsen (meer) synergie te bereiken is dan binnen de huidige Skans (met name met het onderwijs en door de concentratie van de sport op Kortezwaag)

De Algemene Beschouwingen van de PvdA zijn op 9 november jl. separaat op de website geplaatst. De beoordeling van de bezuinigingen (waarvoor in Gorredijk, Ureterp en Beetsterzwaag participatieavonden zijn gehouden) vond plaats op 28 september jl. In de Algemene Beschouwingen wordt hiernaar verwezen. De integrale tekst van de visie van de PvdA op bezuinigen is als bijlage 1 bij deze nieuwsbrief gevoegd.In juni 2015 heeft de PvdA fractie zeer kritisch gereageerd op de Verantwoording 2014. Wij hebben tegen het college gezegd dat een betere verantwoording moet worden afgelegd over prestaties van de gemeente en we hebben symbolisch op dit punt een gele kaart gegeven aan het college met de ‘waarschuwing’: twee maal geel is rood. Een door ons ingediende motie over stortingen in het organisatiedoelstellingenfonds werd door de gemeenteraad aangenomen (alleen de Christen Unie was tegen)

Over de voortzetting van de samenwerking met Oost- en Weststellingwerf (OWO) is het laatste woord nog niet gezegd na een zeer kritisch rapport van een extern bureau (Code Samen). Deze discussie zal in het voorjaar worden voortgezet.

De fractie van de PvdA heeft (met inachtneming van een aantal opmerkingen en suggesties)ingestemd met:

* De begroting 2016

* De Omgevingsvisie

* De Detailhandelsvisie

Verder hield de fractie zich actief bezig met onderwerpen als:

* Verkoop trottoir (als snippergroen) aan het Merkelân

* Ontwikkelingen in het gebied de Wissel

* De situatie rond It Klaverblêd en De Buorskip

* Een aantal aanvragen van een Omgevingsvergunning

* Twee leden van de PvdA-fractie leveren een actieve bijdrage in de klankbordgroep sociaal domein

* Vluchtelingenwerk en locaties voor opvang van asielzoekers (zie onze algemene beschouwingen) Het college heeft toegezegd op zeer korte termijn met een ‘verantwoording’ te komen naar de gemeenteraad.

Beetsterzwaag, 11 november 2015, Roel Vogelzang, fractievoorzitter

Bijlage 1

Gemeenteraad 28 september 2015-bezuinigingen/bijdrage PvdA

Ons betoog is opgebouwd rond de beantwoording van de vragen die de agendacommissie aan de gemeenteraad heeft voorgelegd

1. Wat leveren de participatieavonden inhoudelijk op voor uw fractie?

* We kijken even naar het proces en naar de inhoud.

* De klankbordgroep wist vooraf dat het werken met de vier scenario’s niet tot 1 duidelijke keuze zou leiden. Daarvoor is de maatschappij te complex geworden en zijn de belangen te verschillend. Maar deze werkwijze heeft wel degelijk selectief gewerkt. Ik kom daar straks op terug. Wij vonden de drie avonden waardevol. Dat was ook de kwalificatie van Yvonne Halman, inspreekster van vorige week. De mensen die kwamen waren voor het merendeel betrokken burgers en vooral vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke organisaties. Die mensen doen mee en blijven niet aan de kant staan. Bovendien hebben ze nog een doos vol adviezen meegegeven aan het gemeentebestuur. Ik noem er een paar:

o Pas op dat je vrijwilligers niet overbelast.

o Kijk vooral ook naar je eigen efficiency.

o Stimuleer lokale initiatieven.

o Combineer voorzieningen.

* Wij zijn het dan ook eens met de korte conclusie van het college aan het einde van het samenvattend verslag. De tafeldiscussies waren goed en geanimeerd. Er zijn veel nuttige tips gegeven en tijdens de participatieavonden is er een duidelijke voorkeur uitgesproken voor de scenario’s 1 en 4.

2. Op welke scenario’s moet het college zich focussen en welke bezuinigingsmaatregelen horen daarbij?

* Wij geven het college mee een gezonde mix te destilleren uit de scenario’s 1 en 4. Scenario 1 gaat over het behoud van de leefbaarheid in alle dorpen, dus ook in de kleinere kernen. Scenario 4 heeft als uitgangspunt solidariteit met de zwakkeren, voorkomen van tweedeling en “iedereen doet mee”. Wij zijn blij dat deze twee scenario’s op de participatieavonden goed gescoord hebben. Deze twee scenario’s kunnen elkaar ook versterken. Zelfbewuste en sterke dorpen met voorzieningen om elkaar te ontmoeten leveren een bijdrage aan het zorgscenario. De kreft van mienskip wordt dan ingezet voor andere burgers die het even niet zo goed getroffen hebben en voor eenzame mensen. Meedoen in de maatschappij is cruciaal voor zelfrespect. Deze twee scenario’s sluiten ook goed aan bij een aantal kernwaarden van de PvdA zoals solidariteit, bestaanszekerheid voor mensen en binding. En vanuit die waarden hebben we ook gekeken naar bezuinigingsmaatregelen. En ook naar zaken waar je beter met je vingers vanaf kunt blijven. Wij gaan die maatregelen niet allemaal benoemen, maar geven wel een duidelijke richting aan. Die hebben we samengevat in 3 punten. Wat is onze visie op bezuinigingen, wat zijn de zoekrichtingen en waar moeten we van afblijven.

o Bezuinigingen moeten gebaseerd zijn op een visie. Dus als we het zorgscenario belangrijk vinden zorgen we er ook voor dat onze preventieagenda op orde is of op orde komt. Je moet door het stimuleren van preventief beleid en het behoud van

algemene voorzieningen voorkomen dat mensen straks in een neerwaartse spiraal terecht komen. Nog afgezien van het feit dat dit op termijn leidt tot zware en dure zorgconsumptie. Want die zorgconsumptie kunnen we niet meer afschuiven op het rijk of de oude AWBZ. De kosten krijgen we door de drie decentralisaties nu rechtstreeks op het gemeentebordje. Dat betekent dat een aantal voorzieningen voor jeugd en ouderen in stand blijven. Dat geldt ook voor sport en cultuur. Als je daar wel op bezuinigt pak dan de organisatiestructuur en overhead aan. Dwing multifunctioneel gebruik van voorzieningen af en stimuleer en beloon samenwerking. Voorkom doublures en dubbele voorzieningen en hef ze op. Vorig jaar hebben wij al het voorbeeld genoemd van Het Klaverblad en de Buorskip in Beetsterzwaag. Niet gaan zitten en afwachten, maar nu aanpakken in nauw overleg met alle betrokkenen. Bekijk in overleg met instellingen of zaken anders georganiseerd kunnen worden. Kijk ook of wederkerigheid niet veel beter vorm kan krijgen in het beleid. Als je iets voor de gemeenschap doet moet dat lonen. Dat kan bij uitstek binnen het vrijwilligerswerk en de sport. Dat kan door voorzieningen van de gemeente over te nemen en de verantwoordelijkheid te nemen voor een gezonde exploitatie. Maar het kan ook in de openbare ruimte. Als je graag wilt dat je straat er goed uitziet en de rozenperken niet verdwijnen omdat gras en tegels minder onderhoud vragen, steek dan de handen uit de mouwen. Als mensen dat aanbieden kan de gemeente dat faciliteren. Het levert win-winsituaties op. Burgers hebben een mooie woonomgeving en de onderhoud- en beheerskosten van de gemeente geen naar beneden. Kortom gebruik deze visie bij de bezuinigingsagenda want anders gaan we onder druk dom bezuinigen. Met als gevolg dat we kapitaal vernietigen en na verloop van tijd tot de conclusie komen dat het toch niet zo’n verstandig besluit was. Ik verwijs hierbij naar onze eerdere discussie over speelvoorzieningen.

o Als zoekrichting voor bezuinigingen kunnen wij ons vinden in de top van de lijst (wat zijn de beste bezuinigingsmaatregelen) die de participatieavonden hebben opgeleverd. Op de OZB-verhoging komen wij bij vraag 3 apart terug, maar de maatregelen die de meeste groene stickers hebben gekregen zoals business seats, buurtsportcoaches, openbaar groen, leges huwelijken, onkruidbestrijding, bedrijfsvoeringbudgetten, uitvoering economisch beleid kunnen aangepakt worden. Daar zouden we nog aan toe willen voegen infrastructuur (even geen storting van 67.000 in de bestemmingsreserve) en het temporiseren van de uitvoering van het GVVP. De bezuiniging van € 250.000 bij de Skans in Gorredijk, die ook hoog op dat lijstje staat, is nep. Als we besluiten om een MFA te realiseren wordt dit hele bedrag ingezet als dekkingsmiddel voor aan te trekken geld bij de bank voor investeringen in het MFA. Tegenover een groot aantal groene stickers op muzikale vorming staan ook een groot aantal rode stickers. Wij sluiten een bezuiniging niet uit, maar adviseren hier ook vooral te kijken naar het profijtbeginsel. Verder kan het college zelf de bezuinigingsexercitie af maken door te kijken naar alle genoemde maatregelen die voorkomen in meerdere scenario’s en soms zelfs in alle vier scenario’s. Onmiddellijk doen zouden wij zeggen.

o Waar houden we de handen dan van af, zeker als we kijken naar het best scorende scenario “zorg en mienskip”. Gelukkig gaat dat niet om grote bedragen: we bedoelen hier de Voedselbank, de clientenparticipatie (CUMO en WMO-raad) en het

Steunpunt Uitkeringsgerechtigden (SUGO).Volkomen onterecht staat het SUGO als bezuinigingsmaatregel in het scenario “zorg en mienskip”. Mooi van afblijven. Maar bij het scenario zorg en mienskip hoort misschien ook nog wel een herbezinning op eerdere bezuinigingen: huishoudelijke hulp en de 100% bijstandsnorm in de verordening individuele inkomsenstoeslag. Die mag van ons wel naar 110%.

3. Wat is de ondergrens en bovengrens voor een evt. verhoging van de OZB?

Onze fractie kan daar duidelijk en dus ook kort over zijn. De bovengrens is 1.373.000. Dat zou wettelijk mogen als we niet op een andere manier willen bezuinigen. De ondergrens is voor ons: begin in 2016 maar eens met 10%. Dat levert 400.000 structureel op. Bij de algemene beschouwingen van vorig jaar hebben wij al uitgelegd dat OZB-verhoging uitgaat van het beginsel dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. En OZB maakt maar een klein deel uit van de totale huisvestingslasten die mensen hebben. Inhoudelijk is het ook verantwoord om de OZB te verhogen. Onze burgers verwachten veel van ons als gemeente in termen van de keuze voor twee scenario’s die duur zijn. Dan mag ook het principe gelden van “voor wat hoort wat”.

4. Heeft uw fractie nog andere suggesties en randvoorwaarden voor de begroting 2016 en het meerjarenperspectief?

Jazeker. We moeten ook in eigen vlees snijden. De kanteling naar een faciliterende overheid moet echt iets opleveren. Minder beleid, minder regels, minder management en meer zelfsturende teams op basis van echte professionaliteit. Ook minder extern advies. We hebben zo langzamerhand met de visie op de drie D’s, de omgevingsvisie en het dienstverleningsconcept de tuin aardig op orde. Dat betekent ook een verminderde ambtelijke inzet. Dat vraagt ook iets van de gemeenteraad. De ambitie moet naar beneden. Volgens ons moeten we die faciliterende gemeente met die zo gewenste slanke en flexibele organisatie eens fundamenteel doorlichten. Dat betekent dat de projectwethouder faciliterende gemeente flink aan de bak moet. Tot nu toe hebben we van hem bij de behandeling van de verantwoording 2014 alleen maar gehoord dat de bezuiniging op de organisatie volledig op schema ligt. Maar een goede onderbouwing van deze stelling hebben wij nog steeds niet gezien. De gemeenteraad moet op gepaste afstand betrokken zijn bij dit proces van doorlichting. In de eerste plaats in de rol van mede-opdrachtgever en daarnaast kan het proces worden gevolgd en bijgestuurd via een klankbordgroep. Zo blijft het college verantwoordelijk voor het werk waarvoor ze zijn ingehuurd en waarvoor ze betaald worden.

* In het verlengde hiervan: Als we in eigen vlees snijden moeten we de Gemeenschappelijke Regelingen niet buiten schot laten. Wat ons betreft krijgen zij (en dat zal dan pas in 2017 geeffectueerd kunnen worden) een taakstelling van 5%. En dat is geen “klein bier”. Het gaat dan om een bezuiniging van meer dan € 400.000 structureel per jaar.

* De OWO-samenwerking heeft tot nu geld gekost. Maar het wordt nu wel tijd om te oogsten. Als het besluit om in OWO-verband door te gaan in 2016 valt, zal daar –als het aan ons ligt- een harde bezuinigingstaakstelling aan worden gekoppeld.

* Nieuwe investeringen zullen zoveel mogelijk getemporiseerd of gestopt moeten worden. Ook hier moet de ambitie omlaag. Eerst de boel structureel op orde door solide dekkingsplannen. En ook hier geldt dat we na het Polderhoofdkanaal, het

accommodatiebeleid in Gorredijk en het nieuwe IHP de tuin aardig op orde hebben. Tegen die achtergrond moet het beleid reserves en voorzieningen opnieuw tegen het licht worden gehouden. Een einde aan de “potjescultuur” waardoor het integraal zicht op de gemeentefinanciën wordt vertroebeld. Het college zorgt ervoor dat er goede voorstellen op tafel komen. Dekking vindt dan plaats uit 1 algemene reserve.

* En dan de hamvraag. Is de uitgangspositie van deze bezuinigingsoperatie voldoende helder om voor de begroting 2016 en het meerjarenperspectief tot goede keuzes te komen? Uit de beantwoording van de schriftelijke vragen wordt duidelijk dat een aantal zaken nog buiten beschouwing zijn gelaten. Ik noem ze.

o Het nieuwe IHP zit er niet in verwerkt

o Het uitvoeringsprogramma GVVP ook niet

o De kosten van de drie decentralisaties zijn budgettair neutraal opgenomen. Dat lijkt gelet op de zorgconsumptie in vooral de jeugdzorg (winstwaarschuwing van voor de zomervakantie) erg optimistisch

o Mogelijke kosten van het opnieuw privatiseren van sportvoorzieningen zijn niet in de cijfers verwerkt

o De voeding van de reserve dorpshuizen is € 30.000. De pot is na de beslissing over het accommodatiebeleid Gorredijk leeg. Dit lijkt ons niet een toekomstbestendige oplossing, zeker omdat scenario 1 zal leiden tot een beroep op deze reserve. Misschien is het een idee om de reserve dorpshuizen en de reserve grote projecten in dorpen samen te voegen.

o De “spaarpot precariobelasting” kan niet structureel worden ingezet. Misschien vanaf 2017 wel. Dit zou een reden kunnen zijn om een knip te maken tussen de begroting 2016 en het meerjarenperspectief.

Dat is niet leuk. Niet voor onze toezichthouder de provincie. Zeker niet leuk voor de coalitie die in het coalitieakkoord heeft aangegeven de eerste drie jaar van de nieuwe coalitie met een sluitende begroting te komen. Vorig jaar is dat mislukt. De begroting 2015 had een tekort van € 237.000 dat aan de algemene reserve werd onttrokken.

Met gezond verstand, een beetje lef en de OZB-knop kunnen we best tot een sluitende begroting 2016 komen. Maar voor 2017 en 2018 is meer nodig. De voorzetten daarvoor hebben we in dit betoog gegeven. En het grote voordeel is dan ook nog dat we de dialoog met burgers en maatschappelijke organisaties in 2017 voort kunnen zetten. Dat is nl. beloofd op de drie participatieavonden. Dus nogmaals, niet leuk, maar misschien wel verstandig. Het is aan het college deze vraag onder ogen te zien bij het samenstellen van de begroting 2016. Het is aan de gemeenteraad om daar een antwoord op te geven. Wij weten het al.