In gesprek met Jetta Klijnsma

Aan Beetsterzwaag heeft Jetta Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, veel te danken. Als 12 jarig meisje heeft zij een jaar gerevalideerd in Lyndenstein, wat voor haar een bijzondere periode was waarin ze niet alleen leerde lopen maar ook leerde het leven te leven.

Ze kwam dan ook graag op uitnodiging van de PvdA naar Beetsterzwaag om op 29 mei in gesprek te gaan met de wethouder Wietze Kooistra, raadslid Joke Brouwer, Nanne de Jong van het Fries Samenwerkingsverband Uitkeringsgerechtigden en Flip Glas, algemeen directeur van Caparis. Het gesprek wordt geleid door Henk Hoen, voorzitter van de PvdA afdeling Opsterland. Alle mogelijke onderwerpen die te maken hebben met het werkterrein van Jetta Klijnsma kunnen aan de orde komen, zoals bijvoorbeeld armoedebestrijding.

Wietze Kooistra vertelt dat het de realiteit is dat in Opsterland een kindpakket nodig is om het mogelijk te maken dat kinderen uit armoedegezinnen mee kunnen doen met sport en o.a. ook op schoolreis kunnen gaan of gebruik kunnen maken van een computer met internet. Dergelijke kosten kunnen ouders declareren bij de gemeente. Jetta Klijnsma vult aan dat de overheid structureel ieder jaar dit bedrag van € 30.000 aan onze gemeente beschikbaar stelt. Gemeenten hebben beleidsvrijheid en Jetta Klijnsma constateert dat er grote verschillen zijn in hoe gemeenten het geld besteden. In Opsterland maken meer dan 150 gezinnen gebruik van het kindpakket. Wethouder Kooistra vindt het belangrijk om kinderen een goede start te geven. Maar, zegt Nanne de Jong, een kind groeit op in een gezin en het is dan heel pijnlijk als er gekort wordt op toeslagen op het ouderinkomen. Achterstanden bij kinderen werken levenslang door, aldus Flip Glas. Perspectief bieden is belangrijk. Het heeft te maken met zelfrespect en eigenwaarde.

Dit geldt ook voor werk, dat meer is dan alleen geld. Hoewel er weinig werk is, moeten we investeren in mensen met een ziekte of een handicap, de zogenaamde wajongers. Zodra de economie aantrekt en banen vrijkomen moeten zij er klaar voor zijn, aldus Flip Glas. De sociale werkbedrijven (WSW bedrijven) hebben een enorme expertise opgebouwd sinds het ontstaan ervan in de jaren ’60. Jetta Klijnsma benadrukt dat we de SW-bedrijven en hun deskundigheid niet kwijt willen. Mensen willen meedoen door betaald werk of door werk met een uitkering.

Raadslid Joke Brouwer geeft aan dat de regels van het UWV, als het gaat om korten op de uitkering, absoluut tegenstrijdig zijn aan de preventieve gedachte en het leveren van maatwerk. De regels gaan uit van wantrouwen en verlammen mensen om deel te nemen aan de maatschappij. Juist het inzetten van mensen met een ww- of bijstandsuitkering op bijvoorbeeld mantelzorg en andere projecten zijn mogelijkheden om mensen te laten participeren in onze samenleving. Jetta Klijnsma deelt deze oproep. Lodewijk Ascher is niet alleen bezig met aanpassing van deze regelgeving, maar ook met de regelgeving rondom de fraudewet. Natuurlijk moet fraude aangepakt worden. Gebaseerd op juridische gronden wil Asscher dat gemeenten het onterecht geïnde boetebedrag niet terug betalen. Veel Friese gemeenten doen dat toch. Opsterland gaat de boete her beoordelen, aldus Wietze Kooistra. Straf werkt niet altijd. Jetta Klijnsma pleit ervoor om binnen de regelgeving van de participatiewet per persoon te bekijken wat werkt.

Er moet een nieuwe manier van werken gevonden worden om de arbeidsmarkt toegankelijk te maken voor mensen met een arbeidshandicap. Volgens Glas betekent dit een goede communicatie tussen gemeenten en werkgever. Werkgevers denken voornamelijk in mogelijkheden en kansen, maar zodra het mensen betreft met een arbeidshandicap ligt het denken in risico’s op de loer. Glas roept werkgevers op om zich verantwoordelijk te voelen. Los van wettelijk opgelegde quotums en bonussen voor bedrijven moeten werkgevers uitgaan van wat iemand kan bieden. Wethouder Kooistra ervaart dat de praktijk weerbarstig is. Caparis is eigendom van 8 Friese gemeenten en het is moeilijk om iedereen op één lijn te krijgen en tegelijkertijd de kwaliteiten te blijven benutten. Nanne de Jong stelt voor om bedrijven die goede ervaringen hebben als ambassadeur op te laten treden. Flip Glas is het daarmee eens en roept op om te stoppen met het zwartepietenspel. We moeten niet bang zijn voor ongewenste neveneffecten en het bijbehorende reparatiewerk; we moeten de problemen integraal aanpakken op het gebied van werk- en inkomen, jeugdhulp en zorg (de zogenaamde 3D’s). De discussie over verdringing van groepen mensen op de arbeidsmarkt is een oude discussie. Belangrijk is, volgens Jetta Klijnsma, dat mensen op wat voor manier dan ook het gevoel hebben mee te doen.

Dat mensen de laatste jaren weer meer naar elkaar toe trekken is te zien in het goed functioneren van de dorpssteunpunten, die contacten hebben met het Informatiepunt WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Sleutelpersonen in de buurt zijn belangrijk om te signaleren wat de problemen zijn. Daarnaast zijn er in de gemeente gebiedsteams, waar mensen, van jong tot oud, met of zonder beperking terecht kunnen voor deskundig advies en ondersteuning op het gebied van welzijn, zorg, schuldenproblematiek, wonen en gezinsrelaties. De inzet van de gebiedsteams werkt preventief, waardoor eerder problemen boven tafel komen. Wat dit financieel betekent is moeilijk te overzien, maar op lange termijn betaalt het zich uit. De kost gaat voor de baat uit, aldus Jetta Klijnsma. Nanne de Jong weet uit ervaring dat door vroegtijdig aanpakken van problemen uithuiszetting kan worden voorkomen, waarmee veel gemeenschapsgeld bespaard wordt. De Jong wijst op het contrast in de financiële situatie van de provincie (NUON gelden) en de minder rooskleurige financiële situatie van veel gemeenten. Jetta Klijnsma stelt voor om ook hier muurtjes af te breken en de deuren open te gooien zoals Friesland dat doet bij Leeuwarden Culturele Hoofdstad, die niet beperkt is tot Leeuwarden maar de hele provincie erbij betrekt.

Jetta Klijnsma bedankt iedereen voor hun bijdrage, niet alleen de gesprekspartners maar ook de toehoorders, waaronder Lutz Jacobi, enkele raadsleden en een aantal overige belangstellenden . Het is voor haar altijd erg waardevol ervaringen van mensen te horen om daarmee de afstand tussen beleid en de dagelijkse praktijk zo klein mogelijk te maken. Ze heeft zich erop verheugd om deze avond af te sluiten met een bezoek aan het openluchttheater, waar in het kader van het honderdjarig bestaan van de Corneliastichting Noblesse Oblige wordt gespeeld in de overtuin van Huize Lyndensteyn. Helaas gooiden de weergoden roet in het eten en wordt de voorstelling afgelast.